قالب‌ریزی^[۱] یا مولاژ (به فرانسوی: Moulage) به معنی قالب، هنراستفاده از آسیب‌های ساختگی به منظورآموزش واکنش تیم‌های اورژانس و دیگر پرسنل پزشکی و نظامی است.^[۲] مولاژها معمولاً از لاستیک یا لاتکس ، یا موم ساخته می‌شوند. مولاژها با استفاده از فنون تکنیک‌های آرایشی به ارائهنمودار های طبیعی عناصر رئالیسم می پردازند .مولاژها انواع مختلقی دارند، بعضی از این تندیس ها آسیب های وارده به تن انسان را نمونه‌سازی می‌کنند، مانند: مولاژهایی که زخم و جراحت ، خون ریزی ، استفراغ ، شکستگی باز را نشان می دهند . بعضی از مولاژها حالت کالبد شتاسی بدن کامل یک شخص سالم رانمایش می‌دهد . مولاژها اهمیت فراوانی در آموزش پزشکی دارند و در بعضی کشورها موزه‌های برای آن ساخته شده‌است ^[۳] .به زبان انگلیسی مولاژهای پزشکی را (medical moulage)و یا تندیس‌های کالبد شناسی(anatomical model) می گویند^[۴] بعضی از مولاژها کالبدشناسی پزشکی قسمتی از بدن انسان را نشان می‌دهد مانند مولاژهای مربوط به سر ، تنه ، قفسه سینه ، لگن ، اندام . بعضی از مولاژهای کالبدشناسی دستگاه‌هایی از بدن انسان را نشان می دهند مانند مولاژهای دستگاه عصبی، مولاژ دستگاه گوارش، مولاژ دستگاه تنفس و دیگر دستگاه‌های بدن .

Anatomical lecture by moulages: آموزش کالبدشناسی عملی با استفاده از مولاژهای بدن انسان در دانشکده پزشکی.

.بیشتر دانشجویان رشته پزشکی، دندانپزشکی ، پرستاری ،مامایی و دیگر رشته‌های پیراپزشکی و مهندسی پزشکی در درس عملی کالبدشناسی(آناتومی) در سالن مولاژ^[۵] از مولاژهای کالبدشناسی استفاده می‌کنند .مولاژهایی هم وحود دارد که مربوط به ساختمان بدن جانورات و گیاهان است^[۶].^[۷].به مولاژهای کالبدشناسی مدل‌های آناتومیکهم می گویند.

تاریخچه[ویرایش]

مولاژهای نخستین،از جنس موم موم طبیعی بوده و آن را نمونه مومی (wax model) می‌گویند^[۸]، این نمونه‌های مومی برای نخستین‌ بار در اواحر قرن هفدهم ، در شهر ناپل ساخته شده سپس به شهرهای فلورانس و پاریس رسید^[۹]. در اواخر قرن نوزدهم ، ''جولس بارتا'' بیش از ۲۰۰۰ تندیس مومی را در بیمارستان سنت لوئیس پاریس ساخت. در قرن نوزدهم مولاژها برای آموزش پزشکی با طرح و رنگهای طبیعی رایج شد. در زبان پارسیواژه مولاژ به تندیس‌ها و قالب‌های ساخته شده از روی آثار باستانی و مجسمه‌ها و اشیای هنری هم اطلاق می‌شود.^[۱۰]